Πάει ο παλιός ο χρόνος ...

«Πάει ο παλιός ο χρόνος …»
Ο παλιός χρόνος είναι 45 κλεισμένα,
τα ρούχα του μυρίζουν καμένο ξύλο,
η ανάσα του μελομακάρονο
και κόκκινο γερμανικό κρασί.
Κατεβάζει ταινίες και τις βλέπει στο σκοτάδι …

Ο παλιός χρόνος θα ήθελε να είναι 17,
είναι κορίτσι και μόνο 14.
Τρώει ποπ-κορν με τις φίλες της,
γράφει κάρτα στον Αϊ-Βασίλη
και τη δείχνει στους γονείς της
«Έχω ελπίδες;»
ρωτάει με χαμόγελο …

Ο παλιός χρόνος είναι έφηβος
και θ’ αρχίσει το διάβασμα με το νέο χρόνο …
Είναι η βροχή που δεν ήρθε …
Το φρούτο που σάπισε …
Ευτυχισμένη γυναίκα χωρίς ηλικία
που κουρνιάζει σε ζεστή αγκαλιά
και δε λέει να πάει πουθενά …

Ο παλιός χρόνος είναι τρεις φίλοι,
τα πίνουν περασμένη ώρα
και ονειρεύονται πως είναι μακριά,
στο Δουβλίνο …
Την ώρα που στο διπλανό διαμέρισμα
ένα παιδί ξυπνάει και τραγουδά:
«Πάει ο παλιός ο χρόνος …»

Έτοιμη απάντηση

Βρέχει.
Οι διάδρομοι γεμάτοι
από εμάς τους δειλούς
που χαζεύουμε τη ζωή από μακριά.
Μοιάζουμε όλοι στους
μισοτελειωμένους φόβους μας
ν’ αγγίξουμε
τα μεγάλα μακρινά γεγονότα.
Υποπτευόμαστε τους πάντες
όταν ξεστομίζουμε συγκρίσεις
με το παρελθόν.
«Τότε όλα ήταν όμορφα»
Είναι όμως ένα μικρό παιδί
αυτό που μας κλέβει τη σιγουριά.
Το βλέμμα του έρημη θάλασσα,
έτοιμη απάντηση,
γυαλιστερό δάκρυ.

(ελαιογραφία του Simon Andrews, Winter Pond
http://artiseternal.wordpress.com/)

Μπροστά στην καταστροφή

Πριν δύο χρόνια φάνταζε τουλάχιστον περίεργο
πώς αντιδρούσαν άνθρωποι στο παρελθόν.
Αρκετοί από μας είχαμε απορίες του τύπου:
"Μα καλά, δεν καταλάβαιναν
πως ερχόταν η καταστροφή.
Η δική τους καταστροφή.
Δεν προσπάθησαν να αλλάξουν τα πράγματα;
Γιατί;"
Τώρα απλά είναι πιο εύκολο
να φανταστούμε πώς ένιωθαν.

Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας

«Όταν ήμουνα ζωντανός κι είχα ανθρώπινη καρδιά», του απάντησε το άγαλμα, «δεν ήξερα τι είναι τα δάκρυα, διότι ζούσα στο ανάκτορο Σαν Σουσί, που σημαίνει «Ανέμελο». Κι εκεί η θλίψη απαγορεύεται να μπει. Την ημέρα έπαιζα με τους φίλους μου στον κήπο και τα βράδια άνοιγα το χορό στην Αίθουσα Δεξιώσεων. Γύρω από τον τοίχο υψωνόταν τοίχος πανύψηλος, αλλά εγώ δε σκέφτηκα ποτέ να ρωτήσω τι υπήρχε από την άλλη πλευρά, διότι όλα γύρω μου ήταν τόσο ωραία. Οι αυλικοί μου με ονόμασαν Ευτυχισμένο Πρίγκιπα και, πράγματι, υπήρξα ευτυχισμένος, αν θεωρήσουμε δεδομένο πως οι υλικές απολαύσεις συνεπάγονται ευτυχία. Έτσι έζησα κι έτσι τέλειωσα τις ημέρες μου. Όμως τώρα, που είμαι πεθαμένος, με στήσαν εδώ, τόσο ψηλά, που βλέπω την ασχήμια και την αθλιότητα της πόλης μου. Και παρ’ όλο που η καρδιά μου είναι φτιαγμένη από μολύβι, δεν αντέχω και κλαίω συνέχεια»

Όσκαρ Ουάιλντ, Ευτυχισμένος Πρίγκιπας (1888).

Ο κήπος του προφήτη

“Το έθνος να λυπάστε αν φορεί ένδυμα που δεν το ύφανε. Ψωμί αν τρώει αλλά όχι απ’ τη σοδειά του. Κρασί αν πίνει, αλλά όχι από το πατητήρι του.
Το έθνος να λυπάστε
που δεν υψώνει τη φωνή
παρά μονάχα στη πομπή της κηδείας.
Που δεν συμφιλιώνεται
παρά μονάχα μες τα ερείπιά του.
Που δεν επαναστατεί
παρά μονάχα σαν βρεθεί ο λαιμός του
ανάμεσα στο σπαθί και την πέτρα….
Το έθνος να λυπάστε
που έχει αλεπού για πολιτικό,
απατεώνα για φιλόσοφο,
μπαλώματα και απομιμήσεις
είναι η τέχνη του.
Το έθνος να λυπάστε
που έχει σοφούς από χρόνια βουβαμένους.

Xαλίλ Γκιμπράν (1883-1931),
απόσπασμα από έργο του “ο Κήπος του Προφήτη”

Ο Αϊ-Βασίλης στη ζώνη του λυκόφωτος

Τι σχέση μπορεί να υπάρχει
ανάμεσα στον πολλαπλασιασμό κλασμάτων
και στον Αϊ- Βασίλη;
Πιθανόν καμία, εκτός και αν βρεθείς
Τετάρτη πρωί λίγο πριν τις 11 στην τάξη μου.
Είμαστε στη ζώνη του λυκόφωτος
ελάχιστα λεπτά πριν μπει η Νέβι
και μεταφέρει το μάθημα εις την αγγλικήν.
- Τι πρέπει να προσέχουμε όταν πολλαπλασιάζουμε ακέραιο με κλάσμα; έχω τη φιλοδοξία να μάθω.
- Ο Αϊ-Βασίλης δεν υπάρχει, πετάγεται με σιγουριά η Ν.
- Υπάρχει, αλλά είναι πνεύμα, υποστηρίζει με παράπονο η Θ.
- Ο μπαμπάς μας είναι Αϊ-Βασίλης. Πέρσι ξύπνησα το βράδυ απ' την αγωνία μου, άκουσα κάτι περίεργους θορύβους και τα ανακάλυψα όλα. Κρυβόταν πίσω από το δέντρο με τα δώρα στα χέρια. Και δεν ήταν καν μεταμφιεσμένος. Πιτζάμες φορούσε.Τι πνεύμα μου λες;
Εκείνη τη στιγμή μπαίνει η Νέβι και απειλεί πως θα καλέσει γονείς, παππούδες και γιαγιάδες.
- Για ποιο λόγο; την κοιτάει με απορία η Ν.
- Μία έρευνα για την κληρονομικότητα ίσως, ψιθυρίζω στη Νέβι ...
Χαμογελάμε και κοιτάμε ξανά τα παιδιά. Τρίβουν στους καρπούς πολύχρωμα λουράκια. Δε χρειάζεται καν να τα δουν. Ξέρουν. Δεν είναι ρολόγια. Δείχνουν μέρες. 11 ακόμα γι' αυτά. Για μας 7.

Δημοκρατία

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, Σήμερα η Χ. πήγε με την τάξη της να παρακολουθήσουν ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Ιδρύματος της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία. Το όνομα αυτού: «Εργαστήρι Δημοκρατίας». Το είχε προγραμματίσει εδώ και καιρό. Δεν ήξερε πως θα τύχαινε ακριβώς τη μέρα των πικρών δακρύων Ιταλίδας υπουργού για τα θύματα της κρίσης. Η υπεύθυνη του προγράμματος μοίρασε ένα βιβλιαράκι με το σύνταγμα της Ελλάδας και ρώτησε τα παιδιά «ποιο είναι το πολίτευμα της χώρας μας». Μία μαθήτρια προθυμοποιήθηκε να διαβάσει την έτοιμη απάντηση του βιβλίου, αλλά για κακή της τύχη έκανε σαρδάμ: «Το πολίτευμα της Ελλάδας είναι προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δικτατορία». Μες στην αμηχανία τους οι υπεύθυνοι του προγράμματος σκέφτηκαν να δώσουν στα παιδιά να καταλάβουν το λάθος. Έφεραν όμως στο μυαλό τους τους ορισμούς αλλά και τη σύγχρονη κατάσταση. Στο τέλος κοίταξαν αδιάφορα έξω από το παράθυρο με την ελπίδα όλα να ξεχαστούν το συντομότερο.

Δαμάσκηνο αμέσως μετά από πορτοκάλι ...

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, πριν σε αφήσω για Σαββατοκύριακο, θα ήθελα να σου εκμυστηρευτώ τρία πράγματα: 1. Μην εμπιστευτείς μαθηματικό καθηγητή μόνο και μόνο επειδή έχει μεταπτυχιακό και blog στο διαδίκτυο.
Μπορεί και αυτός
–το ίδιο εύκολα-
υποδυόμενος τον ιεροεξεταστή
να κάνει τα παιδιά
να μισήσουν την επιστήμη του.
2. Μη δοκιμάσεις να φας
δαμάσκηνο αμέσως μετά από πορτοκάλι.
Ναι, ο Ιπποκράτης το πρότεινε
να δοκιμάζουμε όλες τις γεύσεις:
ξινό, πικρό, αλμυρό και γλυκό
αλλά όχι σε αλλεπάλληλα κύματα
και ούτε κατ’ ανάγκη με αυτή τη σειρά.
3. Μην ακούς όσους λένε
πως μόνο οι τριανταφυλλιές
έχουν αγκάθια. Ψέματα λένε …

( Joris Van Son, A vanitas still-life with a skull)

Ο καρδινάλιος

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, σήμερα είδα με τα μάτια μου κάτι συγκλονιστικό. Είδα από κοντά πώς χωράνε 1.000 καρδινάλιοι σε έναν άνθρωπο. Όχι, δεν ήταν υπερ-προσφορά σε σουπερ-μάρκετ. Δεν ήταν χριστουγεννιάτικο παιχνίδι
που μιλάει όποτε το κουρδίζεις
(αν και για το τελευταίο δεν παίρνω όρκο).
«Δεν κελαηδούσε σαν πουλί,
μήτε σαν χελιδόνι,
μον΄εμιλούσε κι έλεγε
μ' ανθρώπινη λαλίτσα».
Με πληροφόρησε πως όλα τα προβλήματα λύνονται με υπομονή και ομαδοσυνεργατική ...
δεν ήξερε όμως να μου πει για τα βιβλία που δεν ήρθαν ακόμα (τέλος α΄ τριμήνου), δεν πρόλαβα να τον ρωτήσω γιατί το φωτοτυπικό δε λειτουργεί χωρίς μελάνι ... χτύπησε το κουδούνι και με το βλέμμα του με ξεπροβόδισε για την τάξη ...
α ... ξέχασα να σου πω πως
στην τάξη με περίμενε μία έκπληξη.
Η Θ. σήκωσε το χέρι:
- Η Λάρισα είναι βουνό;
- Όχι.
- Α ...

χαμόγελα

8.10: η Γ. μόλις έβγαινε στο προαύλιο για εφημερία.
Μας έσκασε χαμόγελο κι ακούστηκε το κουδούνι.
Έτσι κι αλλιώς κάθε Τετάρτη
αυτή μιλάει στο μικρόφωνο,
αλλά σήμερα πριν την πρωινή προσευχή
έδωσε περισσότερα παραγγέλματα από κάθε άλλη φορά.

8.20: ο Ν. δεν έψαχνε τις προσωπικές αντωνυμίες στην άσκηση του βιβλίου.
Έτσι κι αλλιώς έγραφε σε ένα χαρτί
που μετά ταξίδευε λαθρεπιβάτης κάτω από τα θρανία.
Πρόλαβα και διάβασα λίγες λέξεις από μακριά.
Λίγα ρήματα και μπερδεμένα ουσιαστικά.
Δε χαμογελούσε όμως.
Με κοίταξε: «Ανταλλάσσουμε μηνύματα και δε μιλάμε»

9.39: η Κ. φοβάται.
Μπήκε στην τάξη μία μύγα από την πόρτα …
μετά από τρία τρελά ζιγκ-ζαγκ βγήκε από το παράθυρο.
Η Ν. εκμεταλλεύεται την αναστάτωση,
πετάει ένα ποπ-κορν στον αέρα …
τεντώνει ανοικτό το στόμα
μήπως και το καταπιεί.
Ο Σ. μασάει τσίχλα.
Ο Ν. με κοιτάει χωρίς χαμόγελο.

9.40: ακούγεται το κουδούνι, τα χαμόγελα επιστρέφουν…

Χειμωνιάτικο απόγευμα

Χειμωνιάτικο απόγευμα παλαιάς κοπής
κι όλα τα μουντά χρώματα της παιδικής μου ηλικίας μαζί …
Από την απέναντι πολυκατοικία το σήμα της Αθλητικής Κυριακής σε διαπασών ρυθμούς μέσα από κλειστά παντζούρια και γκρίζα σκοτεινά διαμερίσματα.
Το ραδιόφωνο έχει σωπάσει, επειδή απλά
δεν υπάρχει τραγούδι να κρύψει αυτή τη μελαγχολία,
ίσως πάλι επειδή
δε βρέθηκαν οι σωστές νότες που θα διώξουν τη θλίψη.
Καμία φωνή δε θα πει καλό λόγο
για τη βδομάδα που έρχεται ....

(πίνακας: James Gurney, Waterfall City: Afternoon Light)

Λαβύρινθος

Με παιχνιδιάρικη διάθεση έγραψα στον πίνακα:
«το 1/3 δεν είναι διαίρεση, είναι λαβύρινθος»
Ο Ν. σήκωσε το χέρι.
Υπέθεσα πως βρήκε μια παρόμοια διαίρεση που δεν τελειώνει ποτέ.
"Κάθε Κυριακή πηγαίνω κατηχητικό. Ο παπάς το πρωί μας κερνούσε γλυκά. Μερικές φορές και το μεσημέρι. Συνήθως κοκάκια. Νομίζω"
Περίμενα υπομονετικά μέσα στην ησυχία της αμηχανίας να οδηγήσει ο Ν. τη σκέψη του σε κάποιο κλάσμα-λαβύρινθο.
Μας έσωσε όλους η Μ. "Αυτό δεν είναι κατηχητικό. Είναι ζαχαροπλαστείο". Ο Ν. επανήλθε με ξινισμένο ύφος και ως Σαπφώ Νοταρά γρύλισε: "Φέτος δεν έχει γλυκά", για να απαντήσει και πάλι η Μ.: "Φέτος έχει κρίση".

Μία σεμνή τελετή

Φέτος όλα ήταν διαφορετικά ...
με το φινάλε να ακουμπάει στο παρελθόν
αλλά να ανασαίνει στο παρόν!!!
Τα παιδιά της χορωδίας να σκορπούν συγκίνηση
η εικόνα να σε πνίγει
και στο βάθος να περιμένει η φωνή του Παύλου
να σημάνει - όπως έλεγαν κάποτε - τη λήξη της σεμνής τελετής ...

Συναίνεση

(Ackerfeldt Gotthard Wilhelm Als Peder, Portrait of Christian VII King of Denmark)

Έξω από τους τοίχους της τάξης άγχος ποιος θα είναι ο πρωθυπουργός της συναίνεσης. Μέσα όμως, οι μαθητές μου ενθουσιασμένοι με τις δικές τους εκλογές. Οι φίλοι με είχαν προειδοποιήσει πως η εκλογική διαδικασία μεταξύ μαθητών τις περισσότερες φορές καταλήγει σε μαύρο δάκρυ. Ας συνηθίζουν από μικροί, σκέφτηκα και τελικά το τόλμησα. Προς μεγάλη μου έκπληξη μία μαθήτρια είχε ετοιμάσει να εκφωνήσει δύο σελίδες λόγο, ενώ ένας άλλος - συνονόματός μου - πετάχτηκε δίπλα της και εκτός κειμένου άρχισε να τάζει. Όταν τέλειωσε η καταμέτρηση, έδωσα συγχαρητήρια στους νικητές και ρώτησα το Γιώργο πώς θα καταφέρει να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του. Είχε βγει πρώτος με διαφορά και πετούσε στα σύννεφα. Από εκεί ψηλά με είδε και με γλυκό χαμόγελο μου ψιθύρισε σαν να με κορόιδευε: -Κύριε Γιώργο, μην ανησυχείτε, λεφτά υπάρχουν!

Χρώματα

(Joan Miro, The Farm, 1921-1922)

Μ’ αρέσουν τα χρώματα, αν και … δεν μπορώ να τα ξεχωρίζω. Όταν όμως είμαι ανάμεσα σε παιδιά, νιώθω λιγότερο ενοχλητική αυτή την αδυναμία μου. Νομίζουν ότι προσποιούμαι τον ανήξερο, μόνο και μόνο για να τους αναγκάσω
να ανακαλύψουν επίθετα σε –ής.
Για παράδειγμα:
Μπορώ να πω
«ο καφετής στο χρώμα του καφέ
είναι πολύ πικρός
χωρίς τον ζαχαρή
και όχι τόσο στιφός
όσο ο βυσσινής»
και να αποφύγω να δώσω λεπτομέρειες
για τις αποχρώσεις.
Ζήλευα ανθρώπους σαν τον Μιρό
που ανακάτευε χρώματα
αλλά όλοι καταλάβαιναν πού ήταν ο ουρανός
και πού τα σπίτια.
Ζήλευα ανθρώπους σαν τον Λουντέμη
που έβλεπε τα πράγματα
να βαδίζουν στη γη με το αληθινό τους χρώμα:
"τη χαρά άσπρη
τη θλίψη χλωμή".
Ζήλευα λίγο και τους πολιτικούς
που κάποτε μπορούσαν να πουν με σιγουριά:
«Ψηφίστε μας επειδή είμαστε πράσινοι, δεν είμαστε μαύροι»
«Ψηφίστε μας για ένα λόγο, είμαστε καθαροί γαλάζιοι
ούτε μπλε ούτε κόκκινοι».

ένα κενό ...

Σήμερα, ξύπνησα με ένα κενό στο στομάχι ... κρεμόμουν από ένα παράθυρο μιας τάξης για να διακρίνω τι ακριβώς γινόταν στο προαύλιο. Δεν καταλάβαινα. Ακουγόταν η φωνή του διευθυντή, αλλά οι φίλοι μου μαζεμένοι κοιτούσαν ψηλά προς την αντίθετη κατεύθυνση ... κρύφτηκα πίσω από μία κουρτίνα ... αισθάνθηκα το κενό στο στομάχι ... βγήκα κι έτρεξα στις σκάλες ... οι φίλοι τώρα μαζεμένοι πάλι ... αυτή τη φορά πιο κοντά ο ένας με τον άλλο ... πιο φοβισμένοι και δεν κοιτούσαν πουθενά ... έξω από το γραφείο του διευθυντή που φώναζε για κάποιους αλήτες (κοιταχτήκαμε ένοχα) που έπαιζαν μπάλα στο προαύλιο Κυριακή πρωί. Έπειτα βγήκε από το γραφείο ο διευθυντής και πίσω του μία γιαγιά ... δε φορούσε κουκούλα αλλά συνεχώς έδειχνε ... αυτός ... αυτός και αυτός σε πέντε κατεβασμένα κεφάλια ... και μετά το ίδιο κενό στο στομάχι ...

Ριχάρδος ΙΙΙ (Σαίξπηρ, Μέντες και Σπέισι)

Ο Ριχάρδος έμεινε ως το σύμβολο του δικτάτορα (αν και πολλοί αμφισβήτησαν τη σχέση του έργου με την ιστορική αλήθεια). Θα ήταν το μεγαλύτερο (σε έκταση) έργο του Σαίξπηρ (αν δεν υπήρχε ο "Άμλετ"). Δε θα ξεχάσω τα ευρήματα του Μέντες (ειδικά στη σκηνή με τον εφιάλτη πριν τη μάχη) και φυσικά τον Σπέισι, όταν "διστάζει" να δεχτεί το θρόνο. Είναι πολλοί που έκαναν και κάνουν τα πάντα για να ανέβουν λίγο πιο πάνω από τους υπόλοιπους, μόνο και μόνο για να αρχίσουν να ποδοπατάνε. Και μόλις φανούν τα δύσκολα φωνάζουν την ίδια ατάκα: "Το βασίλειό μου για ένα άλογο"

Ανία

Υπάρχουν στιγμές που η ανία της καθημερινότητας μοιάζει παράδεισος ...