Μια φωτογραφία στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας υπήρξε η έμπνευση.
Ο Ρίτσος κλείνεται για δυο μερόνυχτα στη σοφίτα του και γράφει τον "Επιτάφιο"
"Θεσσαλονίκη. Μάης τοῦ 1936.
Μιὰ μάνα, καταμεσὶς τοῦ δρόμου,
μοιρολογάει τὸ σκοτωμένο παιδί της.
Γύρω της καὶ πάνω της, βουΐζουν καὶ σπάζουν τὰ κύματα τῶν διαδηλωτῶν - τῶν ἀπεργῶν καπνεργατῶν.
Ἐκείνη συνεχίζει τὸ θρῆνο της".
Τον Ιούνιο εκδίδεται το ποίημα σε 10.000 αντίτυπα.
16 Αυγούστου 1936: Έχουν μείνει 250 αντίτυπα, τα οποία καταστρέφονται στο μαζικό κάψιμο των "αντεθνικών" βιβλίων στους στύλους του Ολυμπίου Διός, στο Πασαλιμάνι, στον Λευκό Πύργο και σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας.
Τα βιβλία είχαν κατασχεθεί από βιβλιοπωλεία, δημόσιες και ιδιωτικές βιβλιοθήκες και άλλους χώρους.
1959: Ο Μίκης το έχει μελοποιήσει, ο Χατζηδάκις το έχει ενορχηστρώσει με τη φωνή της Μούσχουρη, αλλά το αποτέλεσμα δεν αρέσει ούτε στον Μίκη ούτε στον Ρίτσο.
Στη συνέχεια ο Μίκης επιλέγει τη φωνή του Μπιθικώτση και την εκτέλεση του Χιώτη.
Ο Ρίτσος δεν ενθουσιάζεται.
Μετά από καιρό όμως θα αλλάξει γνώμη:
"Ήμουν λάθος! Ακριβώς εκεί ο Επιτάφιος συνάντησε τους απλούς ανθρώπους. Κι εκείνοι του δόθηκαν με τη σειρά τους. Κατάλαβαν το ποίημα. Το έκαναν δικό τους!"
