Παρασκευή 29 Απριλίου 2016

Ο Μεγάλος Δικτάτορας


Τέτοια μέρα σαν τη σημερινή μαύρη επέτειο 
σκέφτομαι τον «Μεγάλο Δικτάτορα» του Τσάπλιν. 
Η παραγωγή της ταινίας ξεκίνησε το 1937, 
όταν ακόμη ελάχιστοι είχαν φανταστεί 
πόσο καταστροφική ήταν η ιδεολογία του ναζισμού.
Λίγο πριν τελειώσει η ταινία,
οι Γερμανοί μπήκαν στη Γαλλία
και ο Τσάπλιν αποφάσισε να αλλάξει το τέλος
προσθέτοντας τη συγκλονιστική αντιρατσιστική ομιλία του πρωταγωνιστή.
Μάλιστα δήλωσε πως αν γνώριζε
την πραγματική έκταση των κτηνωδιών των Ναζί
«δε θα διακωμωδούσε ποτέ τη δολοφονική τους παράνοια».

Ο Βωμός του Δία στην Κεντρική Ευρώπη


Σα να ακούω την απορία να έρχεται:
"Είχε και η Κεντρική Ευρώπη την ελληνιστική εποχή της, κύριε;"

Εικόνα από το βιβλίο Ιστορίας της Δ΄ δημοτικού

Βύρωνας


Στις 16/4/1924 ο προσφυγικός συνοικισμός Παγκρατίου (1923) μετονομάστηκε σε Συνοικία Βύρωνος με την ευκαιρία του εορτασμού των 100 χρόνων από το θάνατο του Λόρδου Βύρωνα, του μεγάλου φιλέλληνα ποιητή που πέθανε στο Μεσολόγγι το 1824.... 
Πηγή: Πάλαι ποτέ στον Βύρωνα.

Γιατί τα κοράκια είναι μαύρα;

Γιατί τα κοράκια είναι μαύρα;
Στην ελληνική μυθολογία 
ο Λυκαβηττός ήταν ένας βράχος 
που κουβαλούσε στα χέρια της η Θεά Αθηνά, 
της έπεσε όμως έπειτα από
 μια κακιά είδηση 
που της έφερε ένα κοράκι. 
Από τότε τα κοράκια έγιναν μαύρα. 
Μόνο στην ταινία "Ξύπνα Βασίλη" 
ο ποιητής Φανφάρας έβλεπε 
κοράκια σε όλα τα χρώματα.
Εικόνα: Οδός Λυκαβηττού, Κολωνάκι, 1934.

Με τη στάμπα της λύπης...



Θυμάμαι όποτε είχα πέμπτη τάξη,
διαβάζαμε τους στίχους του Παλαμά στο παλιό Ανθολόγιο
«και στο σπίτι το άραχνο 
γυρνώντας, ω ακριβέ μας,
γίνε αεροφύσημα 
και γλυκοφίλησέ μας!»
Προσπαθούσα να κερδίσω χρόνο
να πω πότε γράφτηκε το ποίημα και γιατί, 
δεν προλάβαινα όμως, 
έσπαγε η φωνή μου
και κλαίγαμε όλοι στην τάξη.
Δεν αναλύαμε ποτέ τους στίχους… 
Συζητούσαμε για την απώλεια 
που λίγη σημασία έχει 
αν είναι ξαφνική ή αναμενόμενη.
Τη βλέπαμε μετά ως απουσία 
που περνάν τα χρόνια 
και δεν πιάνει κανένα γιατροσόφι.
Και πάντα κάπου στο τέλος του μαθήματος 
πεταγόταν κάποιος κι έλεγε πως 
υπάρχουν μέρες 
με τη στάμπα της λύπης 
κι οι αναμνήσεις επιστρέφουν αυτόματα…
Γ.Γ.

Εικόνα: Σκηνή από την ταινία του Ingmar Bergman "The seventh Seal" (1957)

Κυριακή 3 Απριλίου 2016

Χανιά, συνοικία Καστέλι

Εικόνα: Χανιά, συνοικία Καστέλι, 1908.
Στην οδό Κανεβάρο από τα χρόνια των Βενετών μέχρι και τους βομβαρδισμούς των Γερμανών το 1941 κατοικούσαν οι πιο εύπορες οικογένειες.
Στο σημείο που βρίσκεται ο φωτογράφος τότε υπήρχε ακόμη η δυτική πύλη. Σήμερα υπάρχουν αλυσίδες ως ανάμνηση των βομβαρδισμών του 1941.
(Οι πληροφορίες επιβεβαιώθηκαν από τη φίλη Λαμπρινή Τσαμποδήμου)
Υ.Γ. Και μια υποψία που δεν μπορώ να επιβεβαιώσω, αλλά θα την πω:
Στη φωτογραφία βλέπουμε παρέλαση έφιππων στρατιωτικών και στα πεζοδρόμια και στα μπαλκόνια κόσμος παρακολουθεί. Σημαίες ελληνικές παντού.
Το 1908 η Κρητική πολιτεία κήρυξε την ένωσή της με την Ελλάδα και κατάργησε την αρμοστεία. Για την ακρίβεια 12 Οκτωβρίου 1908 (στις 25 Οκτωβρίου με το νέο ημερολόγιο). Ίσως λοιπόν είναι εορτασμός αυτού του γεγονότος.
Βέβαια, επίσημα αναγνωρίστηκε η ένωση από τις υπόλοιπες χώρες με τη Συνθήκη του Λονδίνου μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13.

Οδός Πατησίων



Οι Αθηναίοι του 19ου αιώνα συνήθιζαν να οργανώνουν μικρές εκδρομές στα εξοχικά και εξωτικά Πατήσια. Το 1908 χαράχθηκε η οδός που θα τα συνέδεε με την πλατεία Ομονοίας στο κέντρο της Αθήνας. Και το όνομα της οδού: Πατησίων.
Πώς βγήκε όμως το όνομα;
1. Βατής ήταν το όνομα του αρχαίου δήμου. Βατήσι ο επιρρηματικός τύπος.
Τι Βατήσι τι Πατήσι. Ένα μόνο του το Πατήσι και πολλά μαζί τα Πατήσια, αν και σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες πάντα ήταν πολλά τα Πατήσια, ποτέ ένα μόνο του, για να απαντήσουμε σε απορία που εκφράστηκε διά στόματος Ντάλιας στη σειρά «Στο παρά πέντε».
2. Τούρκος αξιωματούχος της Οθωμανικής εποχής λεγόταν Πατίς-Αγάς.

3. Αν κάποιος βρισκόταν στο κέντρο και ρωτούσε πώς θα πάει στην περιοχή, του έδειχναν που είναι και του έλεγαν "πάτα ίσια". Και μάλλον έκοβε λίγο στις άκρες τα φωνήεντα.
Εικόνα: Οδός Πατησίων, 1910.