Ξενάγηση στον Βύρωνα

Εξερεύνηση νο3 Πέμπτη πρωί και ο καιρός μας έκανε το χατίρι. Μια δράση που την περίμεναν τα παιδιά της πέμπτης πώς και πώς και την είχαμε ήδη αναβάλει μια φορά. Η διαδρομή απλή. Βγαίνουμε από την είσοδο του μεσαίου προαυλίου και περπατάμε την οδό Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Την ξενάγηση την κάνουν τα οδωνύμια. Οδός Κωνσταντίνου Παλαιολόγου: ο τελευταίος αυτοκράτορας. Όλοι οι κάθετοι δρόμοι που συναντούμε έχουν σχέση με τα μαθήματα Ιστορίας που κάνουμε φέτος. Οδός Ταταούλων: τα Ταταύλα είναι η ιστορική συνοικία της Πόλης στην περιοχή Πέραν. Σημερινό όνομα: Κουρτουλούς, όπως το τουρκικό φορτηγό πλοίο που μες στην Κατοχή έκανε το δρομολόγιο Κωνσταντινούπολη Πειραιάς φέρνοντας τρόφιμα για τους Έλληνες που υπέφεραν από πείνα. Η βοήθεια έρχεται από κει που δεν το περιμένεις. Οδός Βοσπόρου: ο πορθμός ανάμεσα Προποντίδα και Εύξεινο Πόντο. Ο επόμενος παράλληλος είναι η οδός Προποντίδος. «Κύριε, εκεί μένει η νονά μου. Να αλλάξουμε διαδρομή;» Οδός Επταλόφου: επειδή η Πόλη ήταν κτισμένη σε 7 λόφους, όπως κι η Ρώμη. Πλατεία Βυζαντίου: «Κύριε, εδώ παίζουμε το απόγευμα». Όσα παιδιά έχουν φέρει φωτογραφικές παίρνουν πλάνα από τη βόλτα μας. Μια κυρία βγαίνει στο μπαλκόνι και πιάνουμε συζήτηση.. Οδός Καλλιπόλεως: η Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης. Σημερινό όνομα: Γκελίμπολου. Εντάξει, δεν άλλαξαν και πολύ τα ονόματα οι Τούρκοι. Οδός Πριγκιποννήσων: Εντάξει, χτες κάναμε το μάθημα για τον Ρωμανό τον Δ΄ τον Διογένη που έχασε τη μάχη στο Ματζικέρτ και αφού τον τύφλωσαν, τον εξόρισαν στην Πρώτη, ένα από τα 9 νησάκια που συνήθιζαν να εξορίζουν πρίγκιπες και βασιλιάδες. Οδός Σαμφούντος: «Κύριε, εγώ εδώ μένω, θα σας δείξω το σπίτι, να εκείνο το μπαλκόνι». Αρχαίο όνομα: Αμισός. Σημερινό: Σάμσουν. Είπαμε οι Τούρκοι δε βρήκαν εντελώς νέα ονόματα για τις πόλεις. Οδός Κωνσταντινουπόλεως: «Κύριε, όλα τα ονόματα έχουν σχέση με τη βυζαντινή ιστορία που κάνουμε φέτος». «Γιατί πιστεύετε ότι έγινε αυτό;» «Ήρθαν πρόσφυγες Βυζαντινοί». «Αυτοί που έδωσαν ονόματα στους δρόμους τρελαίνονταν να διαβάζουν βυζαντινή ιστορία». «Οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής ήταν πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη». «Σωστά», συμπληρώνω, «και από την Ανατολική Θράκη γενικότερα. Γι’ αυτό και ο συνοικισμός ονομαζόταν Βυζάντιον». Δεύτερη στάση στα σκαλάκια του κινηματοθεάτρου της πόλης μας. Διαβάζουμε την πινακίδα: Νέα Ελβετία. Όπως και η οδός. «Αυτή η περιοχή ονομάζεται Νέα Ελβετία, επειδή είχε πολλά δέντρα, θύμιζε ελβετικό τοπίο και μάλιστα ήθελαν να χτίσουν εδώ σανατόριο, μιας κι ένα κορίτσι που έπασχε από φυματίωση, έγινε καλά εξαιτίας του καλού κλίματος και του καθαρού αέρα». Κατηφορίσαμε τη Χρυσοστόμου Σμύρνης, τον αρχαιότερο δρόμο της πόλης μας. Είδαμε πού τοποθετήθηκε η μεγάλη γεννήτρια ρεύματος το 1924. Μιλήσαμε για την «Προσφυγοπούλα», το πρώτο λεωφορείο, που ερχόταν από το Μοναστηράκι και ήταν «γκαζοζέν», καμιά σχέση με την γκαζόζα. Καταλήξαμε στην πλατεία του Αγίου Λαζάρου (Ελευθερίου Βενιζέλου λέγεται, αλλά έτσι τη λένε όλοι). Μιλήσαμε για τον Λόρδο Βύρωνα και συζητήσαμε τι μπορεί να κάνει κάποιους να μουντζουρώνουν την ομορφιά. Να καταστρέφουν αγάλματα, να βρωμίζουν πλατείες και ν’ αφήνουν σπίτια παλιά και όμορφα να ρημάζουν και τελικά να πέφτουν. Χωριστήκαμε σε τρεις ομάδες: Η πρώτη άκουσε ιστορίες για ανθρώπους που έζησαν στον Βύρωνα. Ο Λάζαρος ο Μαραθωνοδρόμος, ο Θεός με το μισό κορμί και τα κάτσπρα γένια, το άλογο που τελικά ήταν γυναίκα, ο Αποστόλης ο Νάνος και ο Στελάρας ο Ατιτόλαδος... Η δεύτερη διάβασε το τελευταίο σημείωμα από το ιστορικό περίπτερο που υπήρχε στην πλατεία. Η τρίτη φωτογράφισε τα μαγαζιά που υπάρχουν σήμερα στην πλατεία και τα σύγκρινε με αυτά που υπήρχαν στην Παλαιά Αγορά, ενώ είδαν και το τελευταίο κομμάτι που απέμεινε. Βγαίνοντας από την πλατεία συναντήσαμε μαγαζί λίγο μικρότερο από σούπερ μάρκετ και λίγο μεγαλύτερο από περίπτερο, το οποίο το σηκώσαμε στον αέρα κι ανακαινίσαμε την πραμάτεια του. Τέλος, ένα λουκούλλειο δείπνο σβήνει με ένα υπέροχο γλυκό. Βρέθηκε στον δρόμο μας μια παιδική χαρά και μπορείτε να φανταστείτε τη συνέχεια... Την άλλη μέρα στην τάξη συνεχίσαμε να μιλάμε για την πόλη μας, τον Βύρωνα. «Του χρόνου, θα ξανακάνουμε αυτή τη βόλτα με άλλο θέμα. Θα μιλήσουμε για την Κατοχή και την Αντίσταση». Τους είπα μερικά λόγια για το «μπλόκο του Βύρωνα», γι’ αυτόν που προσπάθησε να διαφύγει σκαρφαλώνοντας τα κάγκελα του Μοργκεντάου, για τον 17χρονο που σώθηκε από θαύμα, τα «χωνιά» που μετέδιδαν ειδήσεις και ειδοποιούσαν όποτε έρχονταν Γερμανοί και άλλα από τα προσεχώς… «Ξέχασα να σας πω πως εκείνη τη δύσκολη εποχή οι άνθρωποι έπαιρναν ένα δελτίο και με αυτό έπαιρναν φαγητό από το συσσίτιο και μάλιστα, όταν κάποιος πέθαινε… όχι αυτό δεν πρέπει να το πω». «Πείτε το, κύριε» «…όταν κάποιος πέθαινε… δεν τον έθαβαν επίσημα στο νεκροταφείο, επειδή έπρεπε να παραδώσουν το δελτίο και… αφήστε το καλύτερα… θα το μάθετε του χρόνου που δε θα είστε τόσο μικροί…» «Κύριε…» Εντάξει, τελικά με τα πολλά το είπα κι αυτό… 12/4/2025

Η Νέδουσα του Νικηταρά

Εξερεύνηση νο2 Ίσως να μην είναι η ομορφότερη διαδρομή της Ελλάδος. Σίγουρα είναι όμως στο top 10. Καλαμάτα – Σπάρτη ακολουθώντας την παλιά επαρχιακή οδό του Ταϋγέτου. Οι αρχαίοι Έλληνες τον έλεγαν Ταλετό και οι Βυζαντινοί Πενταδάχτυλο. Αλλάζουν με τον καιρό τα ονόματα. Κρατάω έναν χαρακτηρισμό «Τρούλος του Μοριά». Ταιριάζει με την εποχή που θέλω να επισκεφτώ. Τουρκοκρατία και Επανάσταση. Στο μέσο της διαδρομής χάνομαι ανάμεσα σε χαράδρες, ρουμάνια και ρέματα. Ψάχνω το χωριό όπου γεννήθηκε ένας από τους πιο αγαπημένους μου ήρωες. Ο Νικηταράς. Νέδουσα. Το μέρος έρημο. Μια πλατεία που κρέμεται σαν μπαλκόνι ψηλά στον βορειοδυτικό Ταΰγετο. Η προτομή του ήρωα, το καφενείο, λίγα σπίτια και η εκκλησία, η Αγία Αικατερίνη. Τρυπώνω τον φακό ανάμεσα στα ξύλινα κάγκελα και προσπαθώ να αποτυπώσω όσο περισσότερο χώρο μπορώ από το σπίτι του Νικηταρά. Μια σκιά περνάει δίπλα μου. Νιώθω την απόκοσμη αύρα της να αλλοιώνει το πλάνο. Πριν προλάβω να δω αν είναι αληθινή, έχει χαθεί. Πιάνω κουβέντα με τον ένα και μοναδικό θαμώνα του καφενείου. Ρωτάω αν είναι επισκέψιμο το σπίτι όπου γεννήθηκε ο ήρωας. Δεν παίρνω απάντηση. Το βλέμμα μου ακολουθεί τον ήχο των κλειδιών. «Ακολούθησέ με», ψιθυρίζει η απόκοσμη σκιά και την ακολουθώ… 10/4/2025

Η γη γελάει με λουλούδια.

Ήθελα δυο βήματα ακόμη για ν' ανέβω στο πεζοδρόμιο κι έπεσε το βλέμμα μου τυχαία πάνω σε αυτό το ξέθωρο ροζ της μολόχας. Η γη γελάει με λουλούδια. Σίγουρα... 4/4/2025

Μουσείο Μαρία Κάλλας

Πλατεία Μητροπόλεως και στο βάθος ο Ιερός Βράχος. Από το μπαλκόνι του (πολύ καινούριου) Μουσείου Μαρία Κάλλας... 4/4/2025

Αρχαία Μεσσήνη 2

Η λύση του γρίφου "εξερεύνηση νο1" Ταφικό μνημείο. Πρωτοτυπία στη μορφή Άριστη διατήρηση Κατασκευάστηκε στα τέλη του 3ου αιώνα π.Χ. για 8 μέλη αριστοκρατικής μεσσηνιακής οικογένειας. Αν και συλημμένοι οι τάφοι βρέθηκαν γεμάτοι κοσμήματα. Η ασυνήθιστα κωνική στέγη καταλήγει σε κορινθιακό κιονόκρανο φορέα χάλκινου έργου. 29/3/2025

Αρχαία Μεσσήνη

Εξερεύνηση νο1 Το 371 π.Χ. συνέβη κάτι μοναδικό. Έχασαν στη μάχη των Λεύκτρων της Βοιωτίας οι -μέχρι τότε θεωρούμενοι- αήττητοι Σπαρτιάτες από τους Θηβαίους του Επαμεινώνδα, ο οποίος σε αυτή τη μάχη εφάρμοσε την τακτική της λοξής φάλαγγας. Δυο χρόνια αργότερα, το 369 π.Χ. ο Επαμεινώνδας ιδρύει μια υπέροχη πόλη στους προποδες του όρους Ιθώμη. Ο Παυσανίας ειχε εντυπωσιαστεί από το τεράστιο σε έκταση κι εξ ολοκλήτου λίθινο τείχος της πόλης. Οι αρχαιολογικές έρευνες ξεκινησαν ηδη από το 1829. Μεχρι τώρα έχουν έρθει στο φως όλα τα δημόσια και ιερά οικοδομήματα της πόλης που είδε και περιέγραψε ο Παυσανίας στη Μεσσήνη, όταν την επισκέφθηκε στα χρόνια του αυτοκράτορα Αντωνίνου Πίου. Αγορά, ιερά, θέατρο, εκκλησιαστήριο, βαλανείο, σταδιο, ταφικά μνημεία, ρωμαϊκές επαύλεις, παλαίστρα και τόσα ακόμη... 40 λεπτά από την Καλαμάτα. Μια εξερεύνηση όλο εκπλήξεις. Έχει χαρακτηριστεί η Αρχαία Μεσσήνη ως "Πομπηία της Ελλάδας" και όσοι την έχουν επιδκεφτεί ξέρουν γιατί... Κι ένα κουίζ: Τι είναι αυτό στο βαθος αριστερά που θυμίζει παγόδα; Γ.Γ. 29/3/2025

Γκάζι

"Δρόμοι παλιοί που αγάπησα..." έλεγε ο στίχος. 13/3/2025

Ο δρόμος προς τη βιβλιοθήκη

Επειδή το σχολείο μας έχει ατέλειωτους διαδρόμους, κάτι σαν τον λαβύρινθο ένα πράγμα, βάζουμε σημάδια στους τοίχους για να μη χανόμαστε. Αν θέλουμε να φτάσουμε στη βιβλιοθήκη, πρέπει σπαραίτητα νσ περάσουμε από δω... Ιδέα: Iliana Dioleti Συνεργασία για την υλοποίηση: Despina Karageorgou 11/3/2025

Εθνικός Κήπος

Μια λατρεμένη συνήθεια είναι να κάνω βόλτες στην πόλη που αγαπώ και να μαζεύω πληροφορίες. Η ευκαιρία δόθηκε με την ξενάγηση στις ομορφιές του Εθνικού Κήπου από τον Θανάση Γιοχάλα (προγραμματισμένη από τα Γραφεία Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Πολιτιστικών Θεμάτων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Α' Αθήνας). Λουλούδια, ηλιακό ρολόι και μια συστάδα φοινίκων μας υποδέχονται στην είσοδο του Εθνικού Μουσείου (τη μοναδική από την Αμαλίας). Οι προτομές των ηρώων και των ευεργετών, το κυπαρίσσι των 200 χρόνων, η ιτιά από τον τάφο του Νσπολέοντα, το Βοτανικό Μουσείο, η βιβλιοθήκη - ησυχαστήριο του Όθωνα και της Αμαλίας, η πλούσια πανίδα, ο ζωικός θησαυρός... Οι φοίνικες μοιάζουν πολύ με αρχαίους ελληνικούς κίονες με το στέμμα στην κορυφή τους. Σημειώνω στα γρήγορα αυτά που ακούω και βλέπω. Πώς μεταφέρθηκαν τόσα δέντρα εδώ; Ποιοι χρηματοδότησαν και ποιοι έφτιαξαν τα γλυπτά; 9/3/2025

Ένας γρίφος από τα ΓΑΚ

Αυτή η ζωγραφιά υπάρχει στα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Οι ιστορικοί που ήρθαν χτες στην πέμπτη τάξη για να παρουσιάσουν το έργο των ΓΑΚ τέλειωσαν την παρουσίασή τους με ένα κουίζ. "Αυτή η ζωγραφιά έγινε το καλοκαίρι του 1911 από μια μαθήτρια του Διδασκαλείου της Πάτρας. Τι δείχνει;" "Μου θυμίζει τα σκίτσα του Μικρού Πρίγκιπα", είπε η Φ. "Αυτό σκέφτηκα κι εγώ", είπε ο Μ. "Ένα κατσαρολάκι με γάλα", είπε ο Κ. "Όχι". Παίρνω το σοβαρό μου ύφος. "Ένα κουνελάκι λίγα δευτερόλεπτα πριν γίνει στιφάδο". "Κύριε..." "Ούτε" Λοιπόν δεν πάει το μυαλό σας τι δείχνει η εικόνα. Σχολική τσάντα. 6/3/2025

Τα Γενικά Αρχεία Κράτους στο σχολείο μας

Χτες ήρθαν στην πέμπτη τάξη ιστορικοί από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Μας μίλησαν για το έργο της υπηρεσίας και στο τέλος τα παιδιά χωρίστηκαν σε ομαδες και επεξεργάστηκαν φακέλους με αρχεία. Κάθε ομάδα κι ένα επάγγελμα: Δάσκαλος Γιατρός Ηθοποιός Αρχιτέκτονας Στρατιωτικός Στη συνέχεια τα παιδιά ταξινόμησαν τα σχετικά αρχεία. Θεατρικά προγράμματα, φωτογραφίες, γελοιογραφίες, αρχιτεκτονικά σχέδια, εκπαιδευτικά προγράμματα και φυσικά κείμενα. Απάντησαν με έναν άμεσο βιωματικό τρόπο σε δύσκολες ερωτήσεις "τι είναι αρχείο;" "Πώς φτάνει σε εμάς η ιστορική πληροφορία;" Στο τέλος κάθε ομάδα παρουσίασε το επάγγελμά της. Περιέγραψαν τα αρχεία τους κι έγραψαν ποιο τεκμήριο τους φανηκε παλαιότερο και ποιο τους άρεσε περισσότερο. Στον επίλογο αυτής της όμορφης δράσης αναρωτήθηκαν: "Τι θα κάνουμε εμείς την εργασία μας, όταν ολοκληρωθεί;" "Αρχείο. Τι άλλο;" 6/3/2025

Μνημείο για τα 57 θύματα των Τεμπών

Έγιναν σήμερα τα αποκαλυπτήρια του μνημείου για τα 57 θύματα των Τεμπών έξω από το σχολείο μας στον Βύρωνα. Όταν χρόνια αργότερα κάποιος θελήσει να στρέψει το βλέμμα στο παρελθόν, θα αναζητήσει τα ίχνη από τα δάκρυα. Ένα από τα ίχνη θα είναι κι αυτό το μνημείο. Μνημειο αφύπνισης. Μνημείο υπενθύμισης. Τα παιδιά κρέμασαν στα κάγκελα ζωγραφιές. Ανάμεσά τους το "Δέντρο των Ψυχών" που έμπλεξε τα κλαδιά του με τις νότες και τους στίχους του Φοίβου. Με την κουβέντα μισή στα χείλη αυτών που έμειναν πίσω να περιμένουν για πάντα. "Πάρε με, όταν φτάσεις". Με την ελπίδα ν' αλλάξουν τα πράγματα. Να μην ξεχάσει κανείς. Το μήνυμα που δεν πρέπει να θολώσει γιατί θα το γράψει και ο τοίχος και ο βράχος. Δικαιοσύνη. Όπως την τραγούδησαν μικρά παιδιά στο τέλος της τελετής. Δικαιοσύνη που κυλάει πια μόνο στα μάτια... 5/3/2025

Κάστρο Άργους

Ανέβαινα παλεύοντας με εικασίες και φόβους, επηρεασμένος πολύ από τις τελευταίες σελίδες που διάβασα με τον καφέ έξω από το νοσοκομείο του Άργους. Στην οθόνη του αυτοκινήτου ο οδικός χαρτης της περιοχής θύμιζε το κεφάλι κάποιου αρπακτικού με το κάστρο να βρίσκεται στην άκρη της φτερούγας. Το κάστρο που τώρα έμοιαζε πολύ με στέμμα στο κεφάλι ενός δράκου... Οι αρχικές πληροφορίες με περίμεναν λίγο πριν την είσοδο. Στριμωγμένα κείμενα και σχέδια σε ένα ορθογώνιο πλαίσιο και μια φωτεινή κηλίδα έκρυβε κάθε φορά το τέλος. Το όνομα του κάστρου Λάρισα. Μια Λάρισα στο Άργος. Ο Στράβωνας έγραψε πως μια ομάδα Πελασγών ήταν οι νονοί. Η αρχαία και μεσαιωνική ακρόπολη του Άργους. Και σε όλες τις εποχές συνέβαινε κάτι σημαντικό. Τα Μακριά Τείχη που έφταναν ως το Ναύπλιο τον 5ο π.Χ. αιώνα. Οι πειρατές του επόμενου αιώνα που κατέκλυζαν τον αργολικό κόλπο και πουλούσαν τα κλοπιμαία τους στην περιοχή. Ο Πύρρος της Ηπείρου που σκοτώθηκε σ' αυτή την πόλη, όταν του ήρθε ένα κεραμίδι στο κεφάλι από μια φτωχή ηλικιωμένη γυναίκα. Στην επόμενη σκηνή οι Αργείοι πολεμούσαν μεταξύ τους, χωρισμένοι σε φιλορωμαίους και αντι-ρωμαίους, πιο μετά έφευγαν στα σκλαβοπάζαρα ως αιχμάλωτοι των Οστρογότθων, αργότερα οι Βυζαντινοί, οι Σταυροφόροι, οι Οθωμανοί, ο Δημήτριος Υψηλάντης... Ένα σμήνος πουλιά απογειώθηκε από τα αγριολούλουδα, ίσως ξαφνιασμένο από κάτι. Διεγραψε στον ουρανό το ίδιο σχήμα που είχα δει στην οθόνη ως χάρτη. Κατέβαινα προς το αυτοκίνητο κι έπαιρνα συνέχεια φωτογραφίες. Τη θέα εξω από την είσοδο του κάστρου, κάτω από τα τείχη, τα σύννεφα που κι αυτά άρχισα να τα βλέπω σε αλλόκοτα σχήματα. Μέσα στο αυτοκίνητο το πόδι μου έτρεμε με την ιδέα πως είχα μπερδευτεί και δεν είχα βάλει σωστά την όπισθεν. Μπροστά μου έχασκε ο γκρεμός που είχα χιλιοφωτογραφίσει. Στο μυαλό μου ήδη είχα καταβαραθρωθεί στον πραγματικό φόβο. Στη θεση του συνοδηγού το βιβλίο που με είχε επηρεάσει τόσο. "Όχι, δε θα πω τον τίτλο" ψιθύριζα και μόνο, όταν το άφησα στο πίσω κάθισμα ένιωσα λίγο καλύτερα. 3/3/2025

Μικρολίμανο, Πειραιάς

22/2/2025

Φρίντα Κάλο

Κι εκεί που ελέγχαμε με ένα κοριτσάκι της πέμπτης διαιρέσεις με δεκαδικό διαιρέτη και διορθώναμε μ' ένα αγοράκι της τετάρτης τις καταλήξεις στα ρήματα σε -ίζω, ακούγεται η ερώτηση: "Κυριε, το μονόφρυδο και το μαλλί της Φρίντα Κάλο τι χρώμα είναι;" Για μερικά δευτερόλεπτα υπήρχε μόνο η βροχή έξω από το ανοιχτό παράθυρο... 18/2/2025

Ο Κούρος της Αναβύσσου

Ήμασταν στην αίθουσα πληροφορικής του 8ου Δημοτικού Σχολείου Βύρωνα. Τα παιδιά κοιτούσαν εμάς τους μεγάλους όσο θαυμάζαμε τον τρισδιάστατο εκτυπωτή να γεννάει μπροστά στα μάτια μας ένα αντίγραφο του Κούρου της Αναβύσσου. Ο Άρης μου έδωσε ένα μικρότερο αντίγραφο από αυτό που "τυπωνόταν". Χάζευα τις λεπτομέρειες και προσπαθούσα να κρατηθώ από τη στιγμή. Ο Χάρης χαμογελούσε. "Δικό σου", μου είπαν κι οι δυο μαζί. Ήταν το ίδιο αίσθημα, όταν άπειρα χρόνια πριν κάποιος μου χάρισε το πρώτο πλαστικό στρατιωτάκι. Ώρες αργότερα περπατούσα στο κέντρο της Αθήνας. Έβλεπα τα σπίτια με διαφορετικό μάτι. Οι κολόνες είχαν το σχήμα του κούρου της Αναβύσσου. Τότε κάποιος με σκούντηξε. Πριν προλάβω να φοβηθώ με προσπέρασε. Μιλούσε στο τηλέφωνο. "Δεν πρόκειται να δουλέψω περισσότερο για κανέναν και τίποτε", έλεγε. "Να χαρώ, αν κερδίσω χρήματα, αλλιώς ποιος ο λόγος;" Δε με κοιτούσε στα μάτια, όμως ένιωθα πως ήθελε να μου αλλάξει τα μυαλά. "Τσάμπα ενθουσιάζεσαι με το παραμικρό στη δουλειά σου" τον άκουγα να μου λέει. Έσφιγγα τον μικρό πλαστικό κούρο κι ένιωθα πως φτιάχτηκε για να μου θυμίζει πόσο λάθος πήρα τη ζωή μου. Όλοι γύρω μου ήταν ρεαλιστές και ήθελαν να πετάξω από πάνω μου τον ψευτορομαντισμό. Χωρίς να το καταλάβω βρέθηκα μέσα σε ένα βιβλιοπωλείο. Άρχισα να ξεφυλλίζω τα βιβλία στις προθήκες μήπως απαντήσουν στην ανησυχία μου. Σαν να είχαν γραφτεί για να μου μιλήσουν. Και μου μίλησαν: "Επιτυχία είναι ν' ανησυχείς για το παραμικρό. Εκτός από το χρήμα". "Η επιστήμη είναι ένα υπέροχο πράγμα, αν δε χρειάζεται να βγάλεις το ψωμί σου από αυτήν". "Όπου πας να πηγαίνεις με όλη σου την καρδιά". "Η τέχνη υπάρχει για να δώσει στη ζωή σχήμα" Γ.Γ. 14/2/2025

Πάρκο Ριζάρη και Παγκράτι

Πέμπτη απόγευμα Μαζευτήκαμε από πολλές γωνιές της Αθήνας στο Πάρκο Ριζάρη. Άγνωστοι μεταξύ μας. Νηπιαγωγοί, δασκάλες και δάσκαλοι. Μας τράβηξε όλες και όλους ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα "Το παιδί, η πόλη και τα μνημεία". Ο σκοπός απλός: να μάθουμε στα παιδιά να αγαπήσουν την πόλη τους. Θαυμάσαμε τη φουτουριστική "Στήλη" του Γιώργου Ζογγολόπουλου, δίπλα από τα υπολείμματα της αρχαίας πόλης: πήλινος υδρευτικός αγωγός και ταφικός περίβολος. Η "μαζικοποίηση" του Γεωργίου Λάμπρου, το "πλαστικό όραμα" του Γεωργίου Καλακαλλά... αφηρημένη τέχνη που υμνεί την ειρήνη απέναντι από το Πολεμικό Μουσείο, έκφραση που φιλοδοξεί να νικήσει τον χρόνο κι ανέχεται τη φθορά και τους βανδαλισμούς. Περπατήσαμε στο Παγκράτι, σταθήκαμε μπροστά στο σπίτι του Βάρναλη και φτάσαμε στο 1ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών. Μια δασκάλα θαύμαζε τα γλυπτά από σύννεφα στο χρώμα ενός ουρανού που άλλαζε. Η πόλη έδινε την ψυχή της σε ήχους, εικόνες και μυρωδιές. Στο σχολείο οι δασκάλες μάς ανέλυσαν τα προγράμματα που έκαναν με τα παιδιά για τη γειτονιά τους, η οποία χρόνο με τον χρόνο μεγαλώνει όσο κι η αγάπη τους γι' αυτήν. Χαρτογραφήσαμε τη βόλτα μας. Ένας χάρτης με αναμνήσεις, ιδέες κι όνειρα. Φτάσαμε βραδάκι σε ένα από τα μαγαζάκια της Σπύρου Μερκούρη, λίγα μέτρα μακριά από το σπίτι του Βαρναλη, να συζητάμε πώς θα "πολλαπλασιάσουμε" αυτές τις ωραίες εμπειρίες στα δικά μας σχολεία. Να μάθουμε στα παιδιά ν' αγαπούν τη γειτονιά τους και την πόλη τους. Άγνωστοι μεταξύ μας με έναν απλό σκοπό. 25/1/2025

Ανταλλαγή χριστουγεννιάτικων στολιδιών

Τα στολίδια αυτά τα έφτιαξαν τα παιδιά του σχολείου μας υπό την καθοδήγηση της εικαστικού μας Despina Karageorgou και με σκοπό να τ' ανταλλάξουμε με τα υπόλοιπα σχολεία του Βύρωνα. Την ανταλλαγή χριστουγεννιάτικων στολιδιών την είχαμε κάνει πέρσι, τη συνεχίζουμε και φέτος. Περισσότερα σχολεία, πιο οργανωμένα και με περισσότερη γιορτινή διάθεση. Σκοπός μας είναι να καθιερωθεί ως έθιμο και να μπουν σε αυτή την ανταλλαγή αγάπης περισσότερα σχολεία. Κι από άλλες περιοχές. Και του χρόνου!!! 19/12/2024

11:11 όλοι μοναδικοί όλοι ίσοι

Γύρισα σπίτι κι ακόμη στο μυαλό μου είχα τα λόγια που άκουσα. Άρχισα να διαβάζω το βιβλίο. "Καμιά φορά άλλωστε οι μεγαλύτερες δυνάμεις μας βρίσκονται εκεί όπου πιστεύουμε ότι εντοπίζεται η αδυναμία μας". Πόση δύναμη έχουν κάποιοι άνθρωποι! Βουνό τα προβλήματα κι αυτοί απλά χαμογελούν και λένε: "Δεν υπάρχουν προβλήματα παρά μόνο λύσεις. Θα κερδίσω δημιουργώντας και σκορπίζοντας φως". Χωρίς να το καταλάβω έφτασα στη σελίδα 30. Ένας κόμπος στον λαιμό και ταυτόχρονα ένα χαμόγελο που ξεκινούσε από τα χείλη κι αγκάλιαζε όλες τις σκέψεις μου. Είχαν θολώσει και τα μάτια μου. Σταμάτησα. Διάλεξα έναν σελιδοδείκτη στην τύχη. Κίτρινο χαρτόνι και κλεισμένο μέσα σε ζελατίνα κλωνάρι δενδρολίβανο. Θυμήθηκα την επίσκεψη στον Οίκο Τυφλών με τα παιδιά της πρώτης πριν χρόνια... Την επόμενη μέρα έπεφτα κι εγώ συνεχώς πάνω στους ίδιους αριθμούς και δεν ήξερα πώς να το εξηγήσω. "11:11 όλοι μοναδικοί όλοι ίσοι" (Δευτέρα 9/12 ο Δημήτρης Παπανικολάου επισκέφτηκε το σχολείο μας. Μια εκδήλωση που οργάνωσε ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του 11ου Δημοτικού Σχολείου Βύρωνα. Νάτο πάλι το 11).

Στον πυθμένα της λίμνης του άγχους

Ψάχνοντας στο διαδίκτυο έπεσα πάνω σε έναν ζωγραφικό πίνακα και σκέφτηκα πως μερικές φορές η Τέχνη δεν αγγίζει απλώς την ψυχή, αλλά προσπαθεί να φέρει τάξη στις διαταραχές της. Ο πίνακας λέγεται "Στον πυθμένα της λίμνης του άγχους" και είναι της Jayoon Choi, η οποία εξηγεί: "Έρχεται η στιγμή οπού δεν μπορείς να κάνεις τίποτα πέρα από το να βουλιάξεις. Έχοντας δεχθεί επίθεση από μοχθηρές σκέψεις. Αλλά μισό λεπτό.. Θεέ μου! Εγώ ήμουν το τέρας!" 8/12/2024

Δημαρχιακό Μέγαρο Αθήνας

Ξενάγηση δασκάλων της Α Αθήνας στην αίθουσα Γουναρόπουλου Δημαρχιακό Μέγαρο της Πλατείας Εθνικής Αντίστασης (Κοτζιά): Ένα στολίδι στην καρδιά της Αθήνας 7/11/2024

Παναγία Γρηγορούσα

Δεξίππου και Ταξιαρχών υπάρχει ο ναός της Παναγίας της Γρηγορούσας. Ανάμεσα στη Ρωμαϊκή Αγορά και τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού. Έτσι τον ξέρω εγώ από μικρό παιδί. Δε θυμάμαι αν ήταν στη γιορτή του Αγίου Φανουρίου ή κάποια άλλη συγκεκριμένη μέρα, πάντως κάθε χρόνο ερχόμασταν εδώ, περπάτημα ως τα Πετράλωνα και μετά Μοναστηράκι με το τρένο για να φέρει η μητέρα μας τη φανουρόπιτα που είχε ετοιμάσει από την προηγούμενη μέρα κι εμείς τα παιδιά ρωτούσαμε (η αδελφή μου δεν πολυενδιαφερόταν και μάλλον εγώ μόνο ρωτούσα) τι ζητάμε να μας φανερώσει ο Άγιος. Κόσμος πολύς, στα σκαλιά ανάπηροι που ζητούσαν βοήθεια, στον ναό καλοντυμένοι κύριοι και μαυροφορεμένες γυναίκες, αυτά θυμάμαι και ένα σκοτάδι που με εμπόδιζε να διακρίνω ποιοι άγιοι ήταν ζωγραφισμένοι στις εικόνες και αν το τέμπλο ήταν από χρυσάφι ή ξύλο χρωματισμένο. Ο ναός είναι γνωστός ως «των Παμμεγίστων Ταξιαρχών». Κτίσμα του 9ου αιώνα μ.Χ. ο πρώτος ναός που κάηκε την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Ξανακτίστηκε το 1922 κι από τότε, εκτός από μια μικρή προέκταση το 1995, έμεινε απαράλλακτος. Εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο. Οι αγιογραφίες του Δ. Πελεκάση συνδυάζουν τη βυζαντινή τεχνική με δυτικότροπα επτανησιακά στοιχεία. Από το 1945 έχει μια θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που ήρθε ως οικογενειακό κειμήλιο από τη Μικρά Ασία και όποιος προσεύχεται σε αυτήν λένε πως βρίσκει γρήγορα ανακούφιση στους πόνους σωματικούς και ψυχικούς, γι’ αυτό και τη λένε Παναγία Γρηγορούσα. Γράφοντας αυτές τις λέξεις, πήρα τηλέφωνο στη μητέρα μου με σκοπό να ξεδιαλύνω όλες τις απορίες που είχαν μείνει χρόνια αναπάντητες. Πρώτα τη ρώτησα γιατί πηγαίναμε ειδικά σε αυτή την εκκλησία. «Παντού πηγαίναμε. Απλά άκουγα πως η Παναγία η Γρηγορούσα έκανε θαύματα. Πήγαινε και πολύς κόσμος τότε». «Θυμάσαι αν πηγαίναμε κάποια συγκεκριμένη μέρα;» «Όχι. Όποτε μπορούσαμε πηγαίναμε». Συνειδητοποίησα πως έζησα την παιδική μου ηλικία με μπόλικη φαντασία. Δεν τόλμησα να ρωτήσω γιατί έφτιαχνε τις φανουρόπιτες. Τελικά έχουν δίκιο όσοι λένε πως βλέπουμε τον κόσμο μια φορά, στην παιδική μας ηλικία. Τα υπόλοιπα είναι μνήμη, λήθη, χαρές και τραύματα… Ξαναπήγα στον ναό. Ήθελα να πλησιάσω το τέμπλο και να ξεκαθαρίσω από τι υλικό είναι, να φωτογραφίσω όλες τις εικόνες για να δω ποιοι άγιοι ήταν ζωγραφισμένοι και μετά πού είχαν τη θαυματουργή εικόνα… Το σκοτάδι ήταν ίδιο. Κάθισα σε μια καρέκλα με σκυμμένο το κεφάλι. Πέρασε η ώρα κι εγώ μόνο θυμόμουν… Γ.Γ. 21/10/2024

Η ομορφιά έχει χρώματα...

Η ομορφιά έχει χρώματα... 2/2/2025

Τα τρία φίλτρα

Από τα πολύ καλά του ιντερνετ για θετικούς και καλοπροαίρετους ανθρώπους ή όσους φιλοδοξούν κάποτε να γίνουν... Σας έχουν πει κάποια φήμη; Κάντε αυτό που θα έκανε ο Σωκράτης: το τεστ τριών φίλτρων. Στην αρχαία Ελλάδα, ο Σωκράτης, αναγνωρισμένος για την τεράστια σοφία του, δέχτηκε ένα άτομο που, με μεγάλο ενθουσιασμό, του είπε: – Σωκράτη! Ξέρεις τι άκουσα μόλις για τον φίλο σου;. Ο φιλόσοφος, ήρεμα, απάντησε: – Μια στιγμή. Πριν μου πεις, ας δούμε τι εννοείτε με τρία φίλτρα. ✓Πρώτο Φίλτρο: Η Αλήθεια. Έχεις ελέγξει αν αυτό που θα μου πεις είναι αλήθεια; - Όχι, απλά το άκουσα εκεί πέρα. ✓Δεύτερο φίλτρο: Καλοσύνη. – Είναι κάτι καλό που θα μου πεις για τον φίλο μου; - Όχι, ακριβώς το αντίθετο. ✓Τρίτο φίλτρο: η χρησιμότητα. – Είναι χρήσιμο που το ξέρω αυτό; - Όχι, όχι πραγματικά. Ο Σωκράτης, με γαλήνη, κατέληξε: - Αν αυτό που θες να μου πεις δεν είναι αλήθεια, δεν είναι καλό, δεν είναι χρήσιμο... γιατί το λες; 👉🏼Το μάθημα του Σωκράτη είναι ξεκάθαρο: πριν μιλήσεις, σκέψου. Ας βελτιώσουμε τον τρόπο που επικοινωνούμε και να χτίσουμε ένα σοφότερο και συμπονετικό περιβάλλον. 18/1/2025

Τα παιδιά φτιάχνουν το δικό τους μουσικό όργανο

Τα παιδιά της πέμπτης ταξης δημιούργησαν το δικό τους μουσικό όργανο. Μόλις το βάφτισαν. Τάμπι. Έχει πρώτο ξαδελφάκι το ταμπούρλο και δεύτερο το μπουζούκι. Ή το αντίστροφο. Θα σας γελάσω. 🙂 19/12/2024

3 στο Κόκκινο

Κάποιοι λένε πως τα διαμάντια είναι παντοτινά . Συμφωνώ μαζί τους . Κάποια διαμάντια όμως παίρνουν μεγαλύτερη αξία όταν τα μοιράζεσαι με τον κόσμο… με ανθρώπους που μπορούν να εκτιμήσουν την αξία τους … «Τρία στο κόκκινο» Γιώργος Γιώτης Πριν χρόνια... «…Έψαχνε το τέλος του παραμυθιού. Πότε όλες οι ψευδαισθήσεις εξαφανίζονταν; Πώς η Αλίκη κατάφερε να δραπετεύσει από τον θαυμαστό κόσμο της; Στο τέλος της ιστορίας η Αλίκη απλά ξυπνάει κι ανακαλύπτει πως τίποτα δεν ήταν αληθινό, όλα ήταν όνειρο. Όμως… ο Caroll έγραψε και δεύτερο βιβλίο με τον τεράστιο τίτλο «Μέσα από τον καθρέφτη και τι η Αλίκη βρήκε εκεί» το 1871, στο οποίο άφηνε να αιωρείται η ιδέα πως όλα όσα ζούμε είναι ένα όνειρο. Έκλεισε το ραδιόφωνο. Έτσι έμεινε καθισμένος εκεί, με κλειστά μάτια και σχεδόν πίστευε πως βρίσκεται και ο ίδιος στη Χώρα των Θαυμάτων, ευχόταν όμως να είναι το ίδιο εύκολο, να ανοίξει τα μάτια του ξανά, για να βρεθεί σε μια βαρετή πραγματικότητα. Το πάτωμα στην κουζίνα θα είχε στεγνώσει, το νερό θα έτρεχε ανάμεσα στα άπλυτα του νεροχύτη στην αρχή σαν ψιχάλα και στο τέλος σαν καταιγίδα, ενώ κάποια στιγμή έπρεπε ένα μισοφαγωμένο μήλο και ένα άδειο κουτάκι μπύρα να βρουν τη θέση που τους περίμενε στα σκουπίδια…» 13/12/2024

Δεν το έχω πει στον μπαμπά ότι ξερω...

Ωρα 4 παρά στο ολοήμερο. Έτοιμοι για σχόλασμα και χαζεύουμε όλοι το δέντρο. "Κύριε, εγώ κατάλαβα πως δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης πριν πάω νηπιαγωγείο", πετάγεται ο Σ. "Εγώ πιο πριν", το συνεχίζει ο Α. "Σε λίγες μέρες θα έρθει ο Άγιος Βασίλης στο σχολείο", λέω με ύφος που δε σηκώνει αντίρρηση. "Ναι, καλά", ακούω να λένε χωρίς να καταλάβω ποιοι. "Και θα φέρει δώρα", συνεχίζω. Χαμόγελα παντού. "Μόνο σε όσους πιστεύουν πως υπάρχει Άγιος Βασίλης", καταλήγω. Η απόλυτη ησυχία. Βλέμματα με εξετάζουν αν λέω αλήθεια ή πάλι σκαρώνω φάρσα. "Κύριε", ξεκινάει γλυκά η Ε. "έχω δει τον μπαμπά μου ντυμένο Άι Βασίλη". Σαστίζω. "Όμως εγώ πιστεύω πως υπαρχει", το σώζει με σκέρτσο. Χτυπάει το κουδούνι και σκάω χαμόγελο. "Όλοι θα πάρετε δώρο είτε πιστεύετε είτε όχι". Ληξη συναγερμού. Η Ε. με πλησιάζει. "Δεν το έχω πει στον μπαμπά ότι ξερω" Και μου κλεινει το μάτι. Γ.Γ. 26/11/2024

Διάβασε ακόμα και αν πνίγεσαι

Ένα γλυπτό στην Φινλανδία που λέγεται "διάβασε ακόμα και αν πνίγεσαι. " Σε όποιο στάδιο της ζωής και αν βρισκόμαστε, δεν πρέπει ποτέ να αποσυνδεόμαστε από το διάβασμα. Γ.Γ. 11/10/2024